О центре

Орталық қан құю институтының Қазақ филиалы ҚазКСР Денсаулық сақтау халық комиссариатының 1934 жылғы 3 тамыздағы бұйрығымен құрылды. Филиалды ұйымдастыру Қазақстанда алғаш рет қан құюмен айналыса бастаған профессор А.Н.Сызғановқа тапсырылды. Өзінің алғашқы кезеңдерінде филиал 1-ші хирургиялық клиниканың 2 бөлмесінде орналасты. 1934 жылы Қазақ филиалы Қазақ қан құю институты болып қайта аталды, оның алдына бірқатар ғылыми тақырыптар қойылды. Осы ғылыми-зерттеу жұмысының нәтижесі 1940 жылы 10 ғылыми жұмыстың алғашқы жинағын шығару, дәрігер Тарабаеваның «Қорғасынмен улану кезіндегі гемотрансфузия» тақырыбында диссертация қорғауы болды.

1940 жылы институт Республикалық қан құю станциясы болып өзгертілді және Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің 28.10.1994 жылғы № 1211 қаулысымен «Республикалық қан орталығы» РМҚК (бұдан әрі - РҚО) болып өзгертілді.

Институт (кейін республикалық станция) қан дайындау және құю мәселелері бойынша дәрігерлер мен орта медициналық қызметкерлерді даярлау базасы болды және облыстық станцияларды және басқа да қан құю мекемелерін ұйымдастыру бойынша белсенді қызмет атқарды.

Қан құю мекемелерінің желісі кеңейді – 13 қалада қан құю станциялары мен 25 аудандық (ауылдық) қан пункттері ұйымдастырылды. Қазіргі уақытта қан қызметі – бұл 28 қан орталығы, 41 қан құю бөлімшесі және қан дайындайтын 20 кабинет.

Ұлы Отан соғысының басталуымен дәрігерлердің жұмылдырылуына байланысты қан құю мекемелерінің желісі қысқарды. Соғыс жылдарында Республикалық қан құю станциясы 3622 литр қан, 200 литр изогемагглютинациялайтын сарысу дайындады. Дайындалған қанның негізгі бөлігі эвакуациялық ауруханаларда қолданылды. Осы кезеңде 892 дәрігер мен 972 орта медициналық қызметкер дайындалды, 32296 қан құю жүргізілді.

1945-1963 жылдары халықты донорлыққа тарту, қан қызметі мекемелерінің желісін қалпына келтіру және кеңейту жөніндегі қызмет күшейе түсті.

1962 жылы РҚҚС үшін жылына 6,5 мың литрге дейін қан дайындаумен П санаттағы үлгілік жоба бойынша ғимараттың құрылысы аяқталды. Осы кезеңде ҚазКСР еңбек сіңірген ғылым қайраткері, профессор О.С. Глозманның басшылығымен жаңа туған нәрестелердің гемолитикалық ауруын алмасулық қан құюмен емдеу, резус-факторды анықтау бойынша жұмыс басталды.

1962 жылы жаңа үлгілік ғимаратқа көшумен 25 төсектік қан ауруымен ауыратын науқастарды және 10 төсектік «жасанды бүйректі» емдеуге арналған стационарлар өрістетіледі. 1964 жылы донорларда плазмаферез әдісі алғаш рет енгізілді. Бұл донорлық плазманы, әсіресе изо- және гипериммунды алу көздерін арттыруға мүмкіндік берді. 1966 жылы плазма ақуыздарын фракциялау бөлімшесі және алғашқы препараттар – альбумин мен фибриногенді алу әдісін енгізу ұйымдастырылды. Донорлық плазманы қайта өңдеу қуатын жыл сайын арттыру жүріп жатыр. Плазма дайындау көлемінің ұлғаюы 1988 жылы ең жоғары деңгейге жетті. 1987 жылы қос плазмаферез әдісі енгізілді, бұл бір донордан плазма дайындау көлемін 276-дан 576 мл-ге дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді.

-1988 жылы - жаңа препараттарды – полибиолинді, глюнатты, құрғақ криопреципитатты игеру.

-1990 жылы - дайындалған қанның құрамында іріңге қарсы антиденелердің болуына скрининг жолымен іріңге қарсы плазманы алу.

-1992 жылы - ауырып сауыққан адамдардың қан плазмасынан Қырым геморрагиялық қызбасына қарсы иммуноглобулин сериясын жасау.

-1992-1994 жылдары Киров гематология және қан құю ҒЗИ-мен көктамыр ішіне енгізу үшін сіреспеге қарсы иммуноглобулин алу бойынша бірлескен жұмыс.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 21.12.2007 жылғы № 1251 қаулысымен «Қазақстан Республикасында қан қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы 2008-2010 жылдарға арналған бағдарлама бекітілді». Бағдарламаның негізгі әзірлеушісі – РҚО. Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасында трансфузиялық көмектің қауіпсіздігін, сапасын және қолжетімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Бағдарламаның міндеттері мыналар болып табылады:  

•      Қан қызметінің нормативтік-құқықтық базасы мен ұйымдық құрылымын жетілдіру;

•      Материалдық-техникалық базаны жаңғырту негізінде қазіргі заманғы технологияларды енгізу;

•      Қан қызметі мамандарының біліктілігін арттыру;

•      Қан мен оның компоненттерінің донорлығын оны ұйымдастырудың халықаралық тәжірибесін енгізу негізінде дамыту;

•      Қан өнімдерінің сапасына кепілдік беру жүйесін құру;

•      Республикада донорлардың ұлттық тіркелімін және қан өнімдерінің қорларын басқару жүйесін құру және басқа да мәселелер.

РҚО өз қызметін Жарғыға, Медициналық және фармацевтикалық қызметке арналған мемлекеттік лицензияларға және басқа да құрылтай құжаттарына сәйкес жүзеге асырады. Бүгінгі таңда Республикалық қан орталығы - бұл 250 жоғары білікті маман, оның ішінде: 3 медицина ғылымдарының кандидаты. Барлық құрылымдық бөлімшелер әлемдік стандарттарға сай келетін заманауи жабдықтармен және аспаптармен жабдықталған. РҚО қан мен оның компоненттерін дайындау кезінде бір реттік шығыс материалдарын пайдаланады. РҚО қан компоненттері мен препараттарын, оның ішінде лейкофильтрленген компоненттерді кең ассортиментте шығарады. РҚО мемлекеттік тапсырыс бойынша 23 республикалық денсаулық сақтау ұйымын, ақылы негізде 114 медициналық ұйымды қан өнімдерімен қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, ақылы негізде АИТВ және басқа инфекцияларға 20-дан астам гематологиялық зерттеулер жүргізеді, қан препараттарына 20 000 литрге дейін плазманы фракциялайды, түрлі материалдарды сублимациялық кептіруді жүргізеді.

Республикалық қан орталығының есігі донорлық, қан мен плазманы сынақтан өткізу және дайындау, қан компоненттерін, препараттарын өндіру және қанның диагностикалық стандарттары және оларды қамтамасыз ету мәселелері бойынша ұзақ мерзімді ынтымақтастық үшін әрдайым ашық. Біз азаматтардың өз қаны мен оның компоненттерін ұзақ мерзімді сақтауы бойынша шарттық негізде ынтымақтастыққа дайынбыз.