Жиі қойылатын сұрақтар

Сұрақ: Қалай қан доноры болуға болады? Ол үшін не қажет? Қандай шарттары мен талаптары бар?

Жауап: он сегіз жасқа толған, тиісті медициналық тексеруден өткен және қарсы көрсетілімдері жоқ, қан мен оның компоненттерін донациялауды жүзеге асыруға ерікті ниет білдірген жеке тұлға донор болуға құқылы. Донордың салмағы кемінде 50 кг, бойы кемінде 150 см болуы керек.

Қан пациенттер үшін қауіпсіз болуы керек, сондықтан дені сау адамның өз үлесінің қаншалықты құнды екенін түсінуі өте маңызды.

Донациядан бірнеше күн бұрын алкогольді ішпеңіз немесе процедурадан 2 сағат бұрын, сондай-ақ қан тапсырудан 2-3 сағат бұрын темекі шекпеңіз. Қанға түскен никотиннің улы әсері пациенттер үшін, әсіресе жаңа туған нәрестелер үшін, сондай-ақ қан тапсырғаннан кейін Сіздің денсаулығыңыз үшін қауіпті.

Сұрақ: Сәлеметсіз Бе! Қан тегін немесе ақшаға беріледі ме?

Жауап: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) ұсыныстарына сәйкес, ең қауіпсіз – ерікті ақысыз донорлық. «Республикалық қан орталығы» ШЖҚ РМК осы ұсынымды жылдар бойы ұстанады және ерікті өтеусіз донорлықты дамытады. Қан және (немесе) оның компоненттерін өтеусіз негізде донациялауды жүзеге асырған донорға төлем мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 0,25 айлық есептік көрсеткішті (2023 жылы 863 теңге) құрайды (Донорларды медициналық куәландыруға, медициналық қолдану үшін қан өнімдерін өндіру кезіндегі қауіпсіздік пен сапаға қойылатын талаптарды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 25 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-111/2020 бұйрығы)

Сұрақ: Татуировкасы бар адам донор бола алады ма?

Жауап: Егер татуировкадан бері кем дегенде төрт ай өтсе, донор бола аласыз.

Сұрақ: Ресей Федерациясының азаматы Қазақстан Республикасында донор бола ала ма?

Жауап: Ресей Федерациясының азаматы тұруға ыхтиярхаты, ЖСН болса және Қазақстан Республикасында кемінде 6 ай тұрған жағдайда донор бола алады.

Сұрақ: Қан тапсырудың бір реттік дозасы қандай?

Жауап: Донордың дене салмағы 50 кг-нан артық және бойы 150 см-ден ұзын донорлардан 450 мл ± 10% көлеміндегі жаңа қан мен эритроциттер алынады, сондай-ақ зертханалық зерттеулер үшін және донордан кейінгі қан үлгісі ретінде сақтау үшін қосымша 30-35 мл қан алу жүзеге асырылады.

Қазіргі заманғы медицина үшін дене салмағы кемінде 50 кг болатын адамдардың қанын толық дозада 450 мл, ал плазманы 600 мл беруі өте маңызды. Дәрігерлер бір науқасқа үлкен дозада қан құюы керек, бұл қан донорлардың аз санынан алынған сайын, оның емдік агент ретіндегі әсері соғұрлым қауіпсіз және тиімді болады. Донорларға жылына кемінде екі рет 450 мл қан беру және 600 мл плазмалық беру ұсынылады.

Сұрақ: Қан және оның компоненттерін қаншалықты жиі беруге болады?

Жауап: Донорлықтың әртүрлі түрлері бар - жаңа қан донорлығы және компоненттік донорлық. Ерлер жылына 6 реттен көп емес, әйелдер жылына 4 реттен көп емес қан тапсыра алады. Қан тапсырғаннан кейін донор қайтадан қан тапсырғанға дейін кемінде 60 күн және донор плазманы тапсырғанға дейін кемінде 30 күн болуы керек.

Плазма тапсырылғаннан кейін донор плазманы немесе қанды қайтадан бере алғанға дейін кем дегенде 14 күн қажет.

Сұрақ: Мен қан тапсырғым келеді, бірақ қан тобын білмеймін.

Жауап: Донор қан және оның компоненттерін донациялау алдында ТМККК шеңберінде міндетті медициналық тексеруден өтеді, оған АВО жүйесі бойынша қан тобын тікелей реакциямен анықтау, резус-тиістілік, Келл антигенінің болуы кіреді.

Сұрақ: Қан қай уақытта қалпына келеді?

Жауап: Ересек адамда төрт-бес литр қан бар. Донор 450 мл қан береді - бұл дене салмағына байланысты жалпы қан көлемінің 7-13% құрайды.

Донордың қан құрамын толық қалпына келтіру қан тапсырғаннан кейін 30-40 күннен кейін жүреді. Қанның әртүрлі компоненттерінің қалпына келу жылдамдығы әртүрлі.

Сонымен, эритроциттер денеде 4-6 апта ішінде, ал лейкоциттер мен тромбоциттер бірінші аптаның соңында қалпына келеді. Плазма көлемі 1-2 күн ішінде қалпына келеді. Сіз әр 2 ай сайын толық қан тапсыра аласыз, ал тромбоциттер сіздің денсаулығыңызға ешқандай қауіп төндірмей, ауыртпалықсыз және психологиялық тыныштықпен екі апта сайын бере аласыз.

Сұрақ: Өтеулі және өтеусіз донорлықтың айырмашылығы неде? Донор берілген қан үшін ақша ала ма?

Жауап: Өтеусіз донорлардың қаны мемлекет төлеген кадрлық донорлардың қанына қарағанда инфекциялық тұрғыдан қауіпсіз деп саналады. Өйткені өтеусіз донорларды тек адамгершілік идеялар басқарады, ал материалдық қызығушылық танытқан донорлар денсаулық жағдайы туралы жағымсыз ақпаратты жасыра алады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) ұсыныстарына сәйкес, ең қауіпсіз - ерікті ақысыз донорлық. Қан және(немесе) оның компоненттерін өтеусіз негізде донациялауды жүзеге асырған донорға төлем мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 0,25 айлық есептік көрсеткішті (2023 жылы 862,5 теңге) құрайды.

10 сұрақ: Донорларға жұмыс немесе оқу орны туралы анықтама беріледі ме?

Жауап: Донациядан кейін Сізге анықтама беріледі, оның негізінде екі күн демалыс алуға болады - қан тапсырған күні және жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін қосымша күн (ҚР 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек Кодексі және «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі 07 Шілде 2020 ж. № 360 – VI). Осы кепілдіктер донация жасалған сәттен бастап бір жыл ішінде жарамды. Демалысты пайдалану туралы Сіз басшыңызбен алдын-ала келісуініз қажет.

Сұрақ: Сайттағы жеке кабинеттегі нәтижелерді қалай көруге болады?

Жауап: Жеке кабинетке кіру үшін бірнеше әрекет жасау қажет:

1-қадам. rck.kz сайтына өтіңіз

2-қадам. «Жеке кабинет» бөліміне өтіңіз.

3-қадам. Терезеде ЖСН көрсетіңіз және телефон нөмірінің соңғы сандарын тексеріңіз (бұл нөмірге сіз SMS түрінде пароль аласыз).

4-қадам. «Құпия сөз алу» және «Мен робот емеспін» түймешіктерін басыңыз. SMS-те құпия сөзін алыңыз.

5-қадам. Пайдаланушылық келісімді қабылдаңыз.

6-қадам. Келесі нұсқауларды алу үшін «Пайдаланушы нұсқаулығы» түймешігін басыңыз.

МАҢЫЗДЫ!!! Қан орталығында тіркелгенде дұрыс телефон нөмірін көрсетіңіз. Олай болмаған жағдайда, Сіз Жеке кабинетке кіру үшін құпия сөзді ала алмайсыз. Егер Сіз бәрін дұрыс жасасаңыз, бірақ жеке кабинетке кіре алмасаңыз немесе талдау нәтижелерін көре алмасаңыз, Республикалық қан орталығына телефон арқылы хабарласыңыз: 8(727) 338 26 24, 8(727) 246 0923, Сізге міндетті түрде көмектеседі.